CD PROJEKT S.A. to powszechnie znany twórca gier wideo. Najnowszą produkcją tego studia jest gra „Cyberpunk 2077”. W celu promocji gry przedsiębiorstwo dokonało wielu działań na całym świecie. Jednym z działań była rejestracja szeregu znaków towarowych związanych z tytułem gry, w tym m.in. słownego znaku towarowego „Cyberpunk” na obszarze Unii Europejskiej. Spotkało się to jednak ze sprzeciwem ze strony innych przedsiębiorców.
Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) uznał w dniu 5 maja 2023 r. słowny znak towarowy „CYBERPUNK”, zarejestrowany przez CD PROJEKT za opisowy w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. C) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie Znaku Towarowego Unii Europejskiej, co stanowiło przesłankę do jego unieważnienia znaku. Decyzja ta była wynikiem sporu między CD Projekt a polskim przedsiębiorstwem.
Trójmiejskie przedsiębiorstwo działające w branży suplementów diety zgłosiło wniosek o unieważnienie słownego znaku towarowego „Cyberpunk” EUTM 15991342, zarejestrowanego w klasach towarowych: 9 i 41, do którego uprawnionym była właśnie CD Projekt. Przedsiębiorstwo zarzuciło m.in., iż wspomniany znak jest znakiem opisowym i nie posiada charakteru odróżniającego co stanowi przesłankę do unieważnienia znaku z art. 59 ust. 1 lit. a) w zw. z. art. 7. Rozporządzenia w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej. Wnioskodawca podniósł argument, iż słowo „cyberpunk” jest określeniem na podgatunek science fiction, traktujący o społeczeństwie żyjącym w świecie pełnym wysoko rozwiniętej technologii. Na potwierdzenie argumentu przedstawione zostały definicje słowa „cyberpunk” z wielu źródeł, w tym słowników. Fakt, iż gra została osadzona w charakterystycznym dla tego podgatunku świecie wskazywał w opinii wnioskodawcy sprzeciw na opisowość znaku. Ponadto podniesiony został argument, iż żadne przedsiębiorstwo nie posiada i nie powinno posiadać wyłącznych praw do jakiegokolwiek gatunku czy podgatunku dzieł kultury. Wspominany gatunek ponadto powstał dużo wcześniej niż miało miejsce zgłoszenie wspomnianego znaku.
W uzasadnieniu swojej decyzji EUIPO podkreśliło, iż wystąpienie opisowości jest przesłanką do unieważnienia znaku ze względu na fakt, iż oznaczenia posiadające charakter opisowy powinny być dostępne dla wszystkich podmiotów.
Urząd odwołał się do przedstawionych, przez wnioskodawcę, w trakcie postępowania, definicji słowa Cyberpunk i uznał, iż zgodnie z definicjami rzeczywiście słowo cyberpunk odnosi się do podgatunku posiadającego specyficzne cechy takie jak: futurystyczny świat, dominacja społeczeństwa przez komputery. Mając na względzie cechy charakterystyczne dla wskazanego podgatunku, a także znak towarowy stwierdzono, iż warstwa słowna znaku jest opisowa.
Co więcej, Urząd stwierdził, iż argument przedstawiany przez CD Projekt, o rozpoczęciu używania słowa w 2016 jest bezpodstawny i został odrzucony, gdyż pierwsze definicje „cyberpunk” pojawiały się już w 1984 wraz z publikacją opowiadania Bruce’a Bethke traktującym o futurystycznej tematyce. Odrzucony został również argument o posiadaniu praw do uniwersum Cyberpunk poprzez nabycie praw do amerykańskich znaków towarowych cyberpunk od wydawców gry planszowej, na podstawie, której wyprodukowana została gra wideo. Wydział unieważnień EUIPO, który wydawał decyzję zaznaczył, iż nie jest związany decyzją wydaną w państwie trzecim jakim jest USA.
EUIPO mając na uwadze argumenty przytaczane przez obydwie strony, przychyliło się do argumentów wnioskodawcy i uznało, iż znak towarowy słowny „Cyberpunk” zarejestrowany na rzecz CD Projekt S.A. jest opisowy i jako taki powinien zostać unieważniony w zarejestrowanych klasach.
Spółka CD PROJEKT S.A. złożyła odwołanie od decyzji Wydziału Unieważnień EUIPO. W wyniku rozpatrzenia odwołania Izba Odwoławcza EUIPO utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję.
W uzasadnieniu Izba wskazała, że kwestionowany znak towarowy składa się ze słowa „CYBERPUNK”, które byłoby rozumiane przez właściwy krąg odbiorców co najmniej w anglojęzycznym obszarze językowym Unii Europejskiej. Kwestionowanymi towarami w klasie 9 są zasadniczo filmy, programy komputerowe, gry wideo, a także jak również platformy komputerowe. Usługi w klasie 41 to usługi w zakresie gier, w tym świadczone w formie cyfrowej i związane z nimi dostarczanie informacji, organizowanie wydarzeń wydarzeń rozrywkowych, edukacja i dostarczanie publikacji online. Przedmiotowe towary i usługi są skierowane głównie do ogółu społeczeństwa, w szczególności do konsumentów, którzy którzy korzystają z gier wideo, gier komputerowych i filmów jako formy rozrywki, ale także do klientów biznesowych z branży rozrywki i gier.
W dalszej części uzasadnienia Izba Odwoławcza EUIPO przedstawiła definicje słowa CYBERPUNK. W kręgach science fiction „cyberpunk” to gatunek, który często przedstawia kontrkulturowych antybohaterów uwięzionych w odczłowieczającej, zaawansowanej technologicznie przyszłości. Jego korzenie sięgają fikcji z lat 40. i 50. ubiegłego wieku, ale minęło wiele lat, zanim dojrzał. Słowo cyberpunk zostało ukute przez pisarza Bruce’a Bethke, który napisał opowiadanie pod tym tytułem w 1980 roku. Stworzył ten termin, łącząc „cybernetykę”, naukę o zastępowaniu ludzkich funkcji, funkcjami skomputeryzowanymi i „punk”, hałaśliwą muzykę i nihilistyczną wrażliwość, która stała się kulturą młodzieżową w latach 70. i 80. ubiegłego wieku. Dopiero 1984 roku po wydaniu powieści Williama Gibsona, Neromancer „cyberpunk„ naprawdę stał się terminem lub gatunkiem.
Izba Odwoławcza EUIPO, podobnie jak Wydział Unieważnień uznała zatem, że „CYBERPUNK” odnosi się do gatunku dotyczącego futurystycznego świata, często zaludnionego przez antybohaterów lub członków kontrkultury i zdominowanego przez komputery i w ten sposób będzie rozumiane przez relewantnych odbiorców. Znaczenie terminu „CYBERPUNK” zostanie natychmiast uchwycone przez odpowiednich anglojęzycznych konsumentów jako szczególny gatunek science fiction, niezależnie od tego, czy są profesjonalistami, czy przeciętnymi konsumentami zainteresowanymi przedmiotowymi towarami i usługami.
Zakwestionowane oznaczenie zostało ostatecznie uznane za opisowe dla wszystkich spornych towarów i usług. Sprawa nie jest jeszcze ostatecznie zakończona z uwagi na podniesiony przez CD PROJEKT S.A. zarzut o nabytej wtórnej zdolności odróżniającej oznaczenia CYBERPUNK. Sprawa została zatem przekazana do Wydziału Unieważnień w celu dalszego zbadania dodatkowego nabytego charakteru odróżniającego na podstawie art. 7 ust. 3 EUTMR.
Sprawa jest o tyle ciekawa, że stanowi element większego sporu między polskim producentem suplementów diety, a CD PROJEKT S.A.
Kwestia wolnego dostępu oznaczenia CYBERPUNK dla podmiotów działających w branży gier wideo czy filmów była także przedmiotem wypowiedzi w środowisku gamingowym. W artykule z 2017 r. pt. “Dear CD Projekt Red: Please Stop Trying To Get Trademarks On The Common Name Of A Genre” zamieszczonym na stronie
wyrażono szereg uwag i zastrzeżeń co do zamiaru uzyskania wyłączności na słowo CYBERPUNK względem gier video. Spółka CD PROJEKT S.A. odniosła się do tychże uwag na swoim profilu x.com
