Aktem prawnym regulującym zasady rejestracji znaków towarowych w Chinach jest ustawa Prawo znaków towarowych Chińskiej Republiki Ludowej z dnia 23 sierpnia 1982 r. Według ustawy znakiem towarowym mogą być np. słowa, rysunki, formy przestrzenne, kombinacje kolorów czy melodie, które odróżniają źródło pochodzenia oznaczonych produktów i nie są wyłączone z rejestracji na podstawie przepisów prawa.
Ustawa przewiduje szereg przeszkód rejestracji zarówno o charakterze bezwzględnym, jak i względnym. Wśród nich warto zwrócić uwagę na następujące wymogi:
. zgodność z prawem – znak towarowy nie może być identyczny ani podobny do nazwy lub logo chińskiej agencji rządowej, logo lub hymnu chińskiej armii; nie może zawierać treści dyskryminujących inne narodowości; nie może być podobny do nazwy lub flagi Chińskiej Republiki Ludowej lub innego państwa, ani być podobny lub identyczny do nazwy lub logo organizacji międzynarodowej;
. zdolność odróżniająca – znak towarowy musi nadawać się do odróżniania towarów jednego przedsiębiorcy od towarów innego przedsiębiorcy, nie może wskazywać wprost na towar lub jego właściwości, nie może także wprowadzać w błąd;
. funkcjonalność znaku towarowego – do znaków tej kategorii należą w szczególnością znaki towarowe przestrzenne, jeżeli: (i) wynikają wprost z natury towaru/usługi, np. typowy kształt czekolady nie może zostać zarejestrowany jako znak towarowy; (ii) stanowią konkretne rozwiązanie techniczne; (iii) stanowią wartość samą w sobie, gdy wygląd znaku towarowego stanowi wartość niezależnie od produktu;
. zła wiara – znak towarowy nie może być również zgłoszonych w złej wierze, np. przez podmiot, który wie, że prawo mu nie przysługuje i łączy go ze zgłaszającym szczególny stosunek zaufania (np. umowa współpracy);
. kolizja z wcześniejszymi prawami – znak towarowy nie może być także identyczny lub podobny do wcześniejszych znaków towarowych chronionych na obszarze Chin, dla towarów identycznych lub podobnych. Kolizja może również istnieć ze znakiem powszechnie znanym.
Przed wyborem oznaczenia i dokonaniem zgłoszenia znaku towarowego warto zbadać rejestr chińskich znaków towarowych prowadzony przez CNIPA – China National Intellectual Property Administration aby upewnić się czy nie istnieją potencjalnie kolizyjne, wcześniejsze prawa do znaków towarowych. Rejestr dostępny jest na stronie CNIPA https://english.cnipa.gov.cn/
Chiński system zgłoszeń znaków towarowych jest systemem jednoklasowym. Oznacza to, że nie jest możliwe dokonanie jednego zgłoszenia w wielu klasach. W przypadku zamiaru uzyskania ochrony w kilku klasach towarowych lub usługowych należy dokonać kilku oddzielnych zgłoszeń. Ponadto każda z klas podzielone jest dodatkowo na podklasy. Przed zgłoszeniem, należy dołożyć najwyższej staranności przy wyborze właściwych klas z uwzględnieniem podobieństwa towarów tak, aby jak najszerzej zabezpieczyć swoje prawa.
W przypadku znaków słownych lub słowno – graficznych, należy dodatkowo rozważyć zgłoszenie znaku towarowego w pisowni chińskiej. W tym celu zgłaszający powinien dokonać transliteracji znaku na język chiński. Towary, które są wprowadzane do obrotu na rynku chińskim powinny być bowiem opatrywane oznaczeniami w pisowni chińskiej. Dotyczy to np. produktów spożywczych, które są oferowane bezpośrednio konsumentom. Odbiorcy w Chinach posługują się ojczystym językiem i mogą opracować własną chińską nazwę danego produktu, poza kontrolą uprawnionego.
Zgłoszenie w CNIPA musi być dokonane w języku chińskim, według regulacji Prawo znaków towarowych Chińskiej Republiki Ludowej, za pośrednictwem chińskiego rzecznika patentowego, chyba, że dokonujemy zgłoszenia w trybie międzynarodowym, za pośrednictwem WIPO. Urząd w Chinach bada zarówno względne jak i bezwzględne przeszkody rejestracji, a w razie ich stwierdzenia wzywa zgłaszającego do ewentualnych zmian lub przedstawienia argumentów co do tych okoliczności. Jeśli organ nie stwierdzi przeszkód rejestracji publikuje zgłoszenie w biuletynie. Z tą chwilą, bieg rozpoczyna 3 miesięczny okres sprzeciwowy. W przypadku braku sprzeciwów procedurę kończy wydanie certyfikatu rejestracji znaku towarowego.
Ochrona chińskiego znaku towarowego trwa 10 lat. W okresie 6 miesięcy poprzedzających datę wygaśnięcia ochrony można złożyć wniosek o przedłużenie ochrony.
Warto pamiętać, że w chińskie znaki towarowe narażone są na wygaszenie z powodu nieużywania w sytuacji nieużywanie znaku przez okres 3 lat od dnia rejestracji lub utraty zdolności odróżniającej.
Omawiając temat chińskich znaków towarowych, nie sposób pominąć powszechnego na tym rynku zjawiska jakim jest tzw. trolling znaków towarowych. Jest to sytuacja gdy dany podmiot (najczęściej z siedzibą w Chinach) dokonuje zgłoszenia cudzego znaku towarowego na swoją rzecz w CNIPA w złej wierze. Celem takiego zgłoszenia nie jest rzeczywiste używanie znaku towarowego, lecz próba uzyskania od realnego właściciela danego znaku towarowego korzyści finansowych (np. w drodze sprzedaży prawa do znaku towarowego). Pierwotnie uprawniony podmiot w takiej sytuacji może mieć problem z używaniem własnego znaku towarowego w Chinach. Ponadto może być zmuszony do prowadzenia postępowania przed CNIPA w celu odzyskania własnej marki (np. sprzeciw w oparciu o zgłoszenie w złej wierze).
Chcąc uniknąć zbędnych kosztów takich postępowań, warto odpowiednio wcześniej zabezpieczyć swoje prawa na obszarze Chin.